Aort Anevrizması ( Aort damar balonlaşması) Nedir?
Aort damarı kalpten vücuda kanın pompalandığında tüm kanı vücudumuzdaki tüm damarlara taşıyan en büyük damarımızdır. Yaklaşık 3-3,5 cm genişliği vardır. Kalpten başlayarak karın içerisinde bacak damarlarına ayrılana kadar devam eder. Hangi bölgede ise bu bölgeye göre isim alır. Kalpten çıkıp beyne ve sağ kolumuza ayrılan damara kadar çıkan aort, bu damardan sol kola giden damarın ayrılma bölgesine kadar arkus aort, sol kola ayrılan damardan karın boşluğuna kadar olan bölgeye inen aort, karın içerisinde iki adet bacak damarına ayrılana kadar karın aortu olarak isimlenir.
Aort damarın saydığımız tüm bölgelerde balonlaşma yapabilir. Hatta tüm bölgelerde aynı anda genişleme olabilir. Balonlaşma hangi bölgede ise tedavi teknikleri de bu bölgeye göre değişir.
Aort Damarları Neden Genişler?
Aortun her bölgesinin farklı balonlaşma nedenleri bulunmaktadır. Örneğin çıkan aort anevrizmaları bazı kalıtsal hastalıklara bağlı doku bozukluklarından, kalp aort kapağının bozuklukları, yüksek tansiyon ve akciğer hastalıkları gibi sebepler öncelikli iken karın aort anevrizmalarında ise ateroskleroz en sık sebepleri oluşturur.
Aort Damarının Genişlemesi ne yapar?
Aort damarlarında olan genişleme balon içerisinde kan basıncının daha da artmasına, buradan geçen kan akımının bozulmasına ve damar duvarının incelmesine neden olur. Örneğin 5 cm’den fazla genişlemiş bir çıkan aort 5 yıl içerisinde %80 yırtılma ve ani ölüm riski oluşturur. Bazı hastalarımızda aort kapakta bir sorun olmasa bile damarın genişlemesi nedeniyle aort kapağı bozarak kapak yetmezliğine buna bağlı kalp sorunlarına neden olabilir.
Aort Damar Genişlemesi Nasıl belirti verir?
Aort anevrizması olan hastalarımız genellikle yüksek tansiyonu olan ve sigara kullanımı çok olan hastalarımızdır. Çıkan aort kısmındaki genişlemeler uzun zaman bir belirti göstermeyebilir. Eğer kalp kapağında bozulma yaparlarsa kalp yetmezliği geliştirerek kendisini gösterebilir. Öksürük ve ses kısıklığı gibi belirtiler verse de bu hastalar genellikle kalp kontrolleri sırasında fark edilirler. Fakat hastaların büyük bir bölümünde damarda yırtılma oluştuktan sonra fark edilir ve ciddi hayati tehlike içinde hastaneye ulaşabilir.
Karın aort genişlemeleri ise genellikle hastada yemek sonrası hazımsızlık, karın ağrısı, bacak damarlarında ani tıkanıklıklar gibi bulgular verir. Bu bölge damar genişlemeleri hasta tarafından fark edilebilir. Bu hastalarımız karnın içerisinde kalp ile birlikte atan top gibi bir şişlik olduğunu fark ederler. Fark etmesi kolay olsa da karın aort genişlemesi olan hastalarımızın da büyük bir kısmı ani damar yırtılması ile hayati tehlike yaşayabilirler.
Aort Anevrizmaları Hangi yöntemle Görülür?
Damar genişlemeleri için en önemli tanı yolu kontrast ile çekilen bilgisayarlı tomografilerdir. Anevrizması olan her hastaya mutlaka uygulanmaktadır. Hem damar genişlemesinin boyutlarının ölçülmesi hemde yapılacak ameliyatın planlanması için mutlaka KT çekilecektir.
Aort Anevrizma Ameliyatları Nasıl Yapılır?
Aort anevrizmaları bulunduğu bölgeye göre farklı cerrahi teknikler içerir.
Asendan (çıkan ) Aort anevrizmalarında açık kalp cerrahisi teknikleri uygulanmaktadır. Bu ameliyat genel anestezi ile yapılır. Göğüs ön kemiği kesilerek kalp ve aort damarına ulaşılır. Kalp akciğer makinesi bu ameliyatta da kullanılır. Kalp durdurulur. Eğer aort kapakta bir sorun varsa kalp kapağı ile birlikte genişlemiş aort damarı sentetik damarla değiştirilir. Kalbi besleyen damarlarda tıkanıklık varsa aynı zamanda koroner bypass ameliyatı da uygulanır. Kalbi besleyen ve genişlemiş olan bu damardan çıkan kalp damarları yerinden ayrılarak sentetik damar üzerine dikilir. Benthall Prosedürü olarak bilinen bu ameliyat hem kalp kapağı bozuk hem de damar genişlemesi bulunan hastalarımıza en sık uyguladığımız a
meliyattır ve ortalama 6 saat süren bir ameliyattır. Kalp kapağında sorun bulunmayan hastalarımızda ise sadece genişlemiş olan damarın değiştirildiği başka ameliyat yöntemleri uygulanmaktadır.
İnen ve Karın aort damar anevrizmalarında ise eğer teknik bir sorun yoksa genellikle kapalı ameliyat yöntemlerinden faydalanırız. Bu yöntemler anjiografik olarak genişlemiş damar bölgelerine stent yerleştirilmesi ile yapılır. Bu teknikte lokal anesteziyi genellikle tercih etmekteyiz. Ortalama 2 saat süren bu işlem sonrası hasta hızla iyileşme sürecine girmekte ve hızla hastaneden evine çıkabilmektedir. Fakat teknik olarak kapalı ameliyatın uygulanması mümkün olmayan hastalarımda açık ameliyat teknikleri ile genişlemiş damar bölgesi çıkarılarak sentetik damar ile kan akımı sağlanmaktadır. Açık Ameliyat teknikleri genel anestezi ile uygulanmakta ve ortalama 4-6 saat kadar sürmektedir. Birden fazla bölgede olan damar genişlemelerinde kombine ameliyatlar gerçekleştirmekteyiz.
Aort Anevrizması Tesbit edildiğinde ne zaman ameliyat olmalıyım?
Aort damarının herhangi bir bölgesinde olan 5 cm ve üzeri genişlemeler her an damar yırtılmasına neden olabilecek anevrizmalardır. Bu nedenle aort damarı yırtılması olmadan hasta hızla ameliyata hazırlanmalı ve ameliyat olmalıdır. Bu şekilde hastanın hayatı, kalp ve diğer organ hastalıklarının önüne geçilmiş olur. Damar yırtılması dediğimiz aort disseksiyonu geliştiğinde hastaların %50 si hastaneye ulaşamamkta, ulaşanların ameliyat ölüm riskleri %50 olarak devam etmekte, yaşayan hastalarımızın %50’sinde ise kalp hasarı, böbrek yetmezliği veya bacak kangreni gibi sorunlar yaşayabiliyoruz. Bu nedenle her hangi bir bölgede damar yırtılması gelişmeden anevrizma ameliyatlarını yapılması hem hayatın kurtarılması hem de ameliyat sonrası normal bir yaşamın devamı için çok önemlidir. Yırtılma gerçekleştikten sonra ameliyat riski %50 iken normal şartlarda ameliyat olan hastalarımızda bu risk %4-5 civarındadır.
